Βιταμίνη C: Ενα ισχυρό αντιοξειδωτικό

Η βιταμίνη C βοηθά στη διατήρηση υγιούς κολλαγόνου στο δέρμα, στην επισκευή κατεστραμμένων ιστών και στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος.

Η βιταμίνη C που ονομάζεται επίσης και ασκορβικό οξύ, είναι ένα από τα πιο ισχυρά και γνωστά αντιοξειδωτικά. Ακριβώς όπως εκθέτοντας ένα κομμένο μήλο στον αέρα, αυτό έχει την τάση να μαυρίζει,  έτσι και τα κύτταρα του σώματος μπορούν επίσης να υποστούν βλάβη όταν εκτίθενται σε οξυγόνο, μια διαδικασία γνωστή ως οξείδωση. Η οξείδωση προκαλεί γήρανση στο δέρμα, καθώς και σε όλα τα άλλα όργανα και ιστούς του σώματος. Η βιταμίνη C, ως μαχητής των ελεύθερων ριζών, βοηθά στην αντιμετώπιση των ρυτίδων και πολλών ασθενειών που συνδέονται με την οξείδωση, όπως ο καταρράκτης, η αρθρίτιδα, οι καρδιακές παθήσεις και ο καρκίνος.

Πόσο ισχυρή είναι η βιταμίνη C; Διαβάστε τι έχουν πει οι εμπειρογνώμονες σχετικά με αυτό το αξιόλογο θρεπτικό συστατικό. Ο Δρ James Enstrom του UCLA έχει αναφερθεί στη βιταμίνη C, λέγοντας ότι : «Ενας 35χρονος που καταναλώνει τροφές πλούσιες σε βιταμίνη C και λαμβάνει συμπληρώματα βιταμίνης C θα μειώσει τις πιθανότητες θανάτου από καρδιακή νόσο κατά τα δύο τρίτα και θα ζήσει 6,3 χρόνια περισσότερο». Σύμφωνα, εξάλλου, με τον Δρ Linus Pauling – δύο φορές βραβευμένο με βραβείο Νόμπελ και ίσως τον ισχυρότερο υποστηρικτή της ιστορίας για τα οφέλη της βιταμίνης C – «οι συμπληρωματικές δόσεις βιταμίνης C μπορεί να προσθέσουν από δώδεκα έως δεκαοκτώ χρόνια στη ζωή μας». Ο Δρ Pauling είχε, επίσης, την πεποίθηση ότι το ασκορβικό οξύ κρατά το μυστικό για τη θεραπεία του κοινού κρυολογήματος.

Είναι αυτοί οι ισχυρισμοί αβάσιμοι; Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι η βιταμίνη C μπορεί να θεραπεύσει το κοινό κρυολόγημα. Ωστόσο, ως ενισχυτικό του ανοσοποιητικού συστήματος, το ασκορβικό οξύ μπορεί σίγουρα να βοηθήσει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων του κρυολογήματος. Ωστόσο, όταν πρόκειται για τη μακροζωία, την παράταση της ζωής, την αντιγήρανση, τι αποδείξεις έχουν παραχθεί που να επικυρώνουν τον ισχυρισμό ότι η βιταμίνη C μπορεί να βελτιώσει το προσδόκιμο ζωής; Μία ανάλυση της δίαιτας έντεκα χιλιάδων ατόμων διαπίστωσε ότι η καθημερινή λήψη 300 χιλιοστόγραμμων βιταμίνης C μπορεί να προσθέσει μέχρι και έξι χρόνια στη ζωή ενός άνδρα και έως και δύο χρόνια στη ζωή μιας γυναίκας.

Η βιταμίνη C λειτουργεί ως ένα αντι-φλεγμονώδες και βοηθά το σώμα να καταπολεμήσει φλεγμονώδεις ασθένειες,  συμπεριλαμβανομένων της αρθρίτιδας, της ινομυαλγίας, και της χρόνιας κόπωσης. Ενα πλήθος από άλλες συνθήκες μπορούν να βελτιωθούν από τη βιταμίνη C. Μεταξύ αυτών είναι: η στηθάγχη, η βρογχίτιδα, οι μώλωπες, οι πληγές του έλκους, η δυσκοιλιότητα, ο διαβήτης, η καταπόνηση των ματιών, η ουλίτιδα, το γλαύκωμα, ο πονοκέφαλος, η στειρότητα, ο πόνος στις αρθρώσεις, τα εξανθημάτα, οι ευρυαγγείες, ο έρπης, ο πονόλαιμος, το διάστρεμμα, τα εγκαύματα από τον ήλιο, οι  λοιμώξεις από ζυμομύκητες, οι λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος, και το σκορβούτο (μια ασθένεια που προκαλείται από ανεπάρκεια βιταμίνης C). Επειδή η βιταμίνη C βοηθά το σώμα να απορροφήσει το σίδηρο, είναι επίσης χρήσιμη στη θεραπεία ανεπάρκειας σιδήρου και αναιμίας.

Ωστόσο, η βιταμίνη C μπορεί να αποφέρει τα μεγαλύτερα οφέλη στην καταπολέμηση του καρκίνου, των καρδιακών παθήσεων, καθώς και στην τόνωση του ανοσοποιητικού συστήματος. Οι συμπληρωματικές δόσεις της βιταμίνης C μειώνουν τον κίνδυνο ορισμένων μορφών καρκίνου (συμπεριλαμβανομένων αυτών του οισοφάγου, του παγκρέατος και του καρκίνου του τραχήλου), παρέχουν προστασία έναντι της καρδιακής νόσου (μελέτες έχουν δείξει ότι τα συμπληρώματα βιταμίνης C μπορούν όχι μόνο να βοηθήσουν να μειωθεί η συστολική αρτηριακή πίεση, αλλά επίσης ανεβάζουν την καλή χοληστερόλη (HDL) μειώνοντας ταυτόχρονα την κακή (LDL) και ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα (συμπληρωματικές δόσεις βιταμίνης C μπορεί να αυξήσουν την παραγωγή λεμφοκυττάρων και γλουταθειόνης).

Εξάλλου, τα οφέλη της βιταμίνης C δεν περιορίζονται στη μείωση των επιπτώσεων από μια σοβαρή νόσο. Αρκεί να ρίξει κανείς το βλέμμα του σε έναν πάγκο καλλυντικών για να διαπιστώσει ότι ορισμένα προϊόντα «κραυγάζουν» ότι συμπεριλαμβάνουν στα συστατικά τους τη βιταμίνη C. Ο λόγος; Η τοπική εφαρμογή της βιταμίνης C έχει βρεθεί ότι διεγείρει την παραγωγή κολλαγόνου σε ινοβλάστες. Το κολλαγόνο, φυσικά, είναι η «κόλλα» που συγκρατεί το δέρμα μας, διατηρώντας το ελαστικό και νεανικό.

Αν και τα βέλτιστα αποτελέσματα της βιταμίνης C δεν μπορούν να επιτευχθούν μόνο με καλή διατροφή, είναι καλό να γνωρίζουμε πως καλές πηγές βιταμίνης C είναι τα εσπεριδοειδή και οι χυμοί, το μπρόκολο, τα λαχανάκια Βρυξελλών, το λάχανο, οι πράσινες πιπεριές, οι πατάτες, το σπανάκι, οι φράουλες, η γλυκιά και η καυτερή πιπεριά και οι ντομάτες.

Η Συνιστώμενη Ημερήσια Πρόσληψη (ΣΗΠ) του ασκορβικού οξέος όπως ονομάζεται διαφορετικά η βιταμίνη C, είναι για τους ενήλικες 60 mg. Ωστόσο, κανένας γιατρός ειδικός στον τομέα της γεροντολογίας δεν θα συμφωνούσε πως αυτή η μικρή ποσότητα θα μπορούσε να αποφέρει σημαντικά οφέλη, πέρα από την αποφυγή της ανεπάρκειας της συγκεκριμένης βιταμίνης. Αυτό βέβαια είναι το βασικό πρόβλημα με τις συνιστώμενες ημερήσιες ποσότητες, καθώς δεν έχουν συσταθεί με γνώμονα τη βέλτιστη υγεία των ατόμων, αλλά με στόχο την αποφυγή ασθενειών που προκύπτουν από τις ελλείψεις θρεπτικών συστατικών. Πράγματι, μελέτες έχουν δείξει πως για να λάβει κανείς τα μέγιστα προστατευτικά οφέλη από το συγκεκριμένο θρεπτικό συστατικό θα πρέπει να πάρει τουλάχιστον 500 mg βιταμίνης C.

Ποιοι θα πρέπει να λαμβάνουν συμπληρωματική βιταμίνη C; Σύμφωνα με τον Δρ Earl Mindell, «οι κάτοικοι των πόλεων», αφού το μονοξείδιο του άνθρακα καταστρέφει τη βιταμίνη C. Αλλά, στην πραγματικότητα, οι περισσότεροι άνθρωποι, είτε ζουν στην πόλη, είτε όχι, θα πρέπει να λαμβάνουν συμπληρωματική βιταμίνη C . Επίσης, τα άτομα ηλικίας άνω των 55 ετών και οι καπνιστές χρειάζονται σίγουρα ένα συμπλήρωμα βιταμίνης C για επιπλέον αντιοξειδωτική προστασία, διότι το ποσοστό της οξείδωσης αυξάνεται ως αποτέλεσμα του καπνίσματος και της φυσικής διαδικασίας γήρανσης.

Η βιταμίνη C είναι μια υδατοδιαλυτή βιταμίνη, η οποία σημαίνει ότι επιπλέον βιταμίνη C αποβάλλεται από το σύστημα του οργανισμού αντί να αποθηκεύεται στο σώμα. Οι μεγάλες δόσεις της είναι ανεκτές σε υγιή άτομα και μερικοί άνθρωποι λαμβάνουν από  5.000 έως 10.000 χιλιοστόγραμμα κάθε μέρα για πολλά χρόνια χωρίς να έχουν σοβαρές παρενέργειες.

Ωστόσο, επειδή το σώμα αποβάλλει γρήγορα οποιαδήποτε λήψη βιταμίνης C δεν χρησιμοποιεί, το να καταναλώσει κανείς υψηλότερες ποσότητες θα είναι μάλλον χάσιμο χρόνου. Για να πάρει κανείς υψηλότερες ποσότητες συμπληρωματικού ασκορβικού οξέος και να καταφέρει να έχει οφέλη απ’ αυτή την ενέργεια θα πρέπει να τα λαμβάνει κατά διαστήματα. Για παράδειγμα, κάποιος που επιθυμεί να συμπληρώσει 750 χιλιοστόγραμμα ασκορβικού οξέος, αντί να τα πάρει μονομιάς, μπορεί να ακολουθήσει ένα πρόγραμμα, λαμβάνοντας 250 χιλιοστόγραμμα ανά γεύμα σε τρία γεύματα (υποθέτοντας βέβαια πως θα έχει τρία τυπικά γεύματα την ημέρα, κάτι που στην εποχή μας συμβαίνει με όλο και λιγότερα άτομα).

Περισσότερα από 1.000 χιλιοστόγραμμα ημερησίως έχει γίνει γνωστό ότι προκαλούν συχνή ούρηση και ήπια διάρροια. Έξαψη, πονοκέφαλος, κράμπες στο στομάχι, ναυτία, ή εμετός είναι τα άλλα συμπτώματα της πρόσληψης μεγάλης ποσότητας βιταμίνης C στη διατροφή. Επίσης, η υπερβολική πρόσληψη αυτού του αντιοξειδωτικού έχει γίνει γνωστό ότι προκαλεί σχηματισμό πέτρας από ουρικό οξύ (μια εγγύηση ενάντια σε αυτό είναι να καταναλώνονται συμπληρωματικές δόσεις βιταμίνης Β6 και ορυκτό μαγνήσιο).