Ο υποσιτισμός επηρεάζει και τα καλά βακτήρια του εντέρου
Πολλές φορές τα παιδιά που υποφέρουν από υποσιτισμό, δεν μπορούν να καλυτερέψουν ακόμα κι αν αρχίσουν να τρέφονται κανονικά. Τώρα νέα μελέτη έρχεται να δείξει ότι αυτό συμβαίνει λόγω των μικροβίων που ζουν στο έντερό τους.
Οι τροφές από μόνες τους δεν αρκούν να βοηθήσουν τα παιδιά που πάσχουν από υποσιτισμό να ανακάμψουν. Κι αυτό γιατί εξαιτίας του υποσιτισμού ενδέχεται να έχουν υποστεί βλάβη τα καλά βακτήρια του εντέρου που βοηθούν στην πέψη των τροφίμων. Ισως λοιπόν για να καλυτερέψουν οι συνθήκες υγείας τους να χρειαστούν επίσης μια βακτηριακή ώθηση, όπως λένε οι ερευνητές.
Είναι κοινή γνώση πως κάθε άνθρωπος φέρει ένα «μικροβίωμα», έναν πληθυσμό μικροβίων, όπως τα βακτήρια και οι ζυμομύκητες που επηρεάζουν όλα τα είδη των λειτουργιών, από την απορρόφηση της τροφής μέχρι την ανοσοαπόκριση, ίσως δε και την ψυχική ασθένεια.
Τα μωρά κληρονομούν τα μικρόβια του εντέρου και του δέρματος από τις μητέρες τους και το νοσηλευτικό προσωπικό της μαιευτικής κλινικής, ενδεχομένως δε και από τις τροφές που τρώνε. Οι ερευνητές προσπαθούν να κατανοήσουν ποια είναι τα στοιχεία του βέλτιστου μικροβιώματος. Οι άνθρωποι με ανισορροπίες στο μικροβίωμα μπορεί να είναι περισσότερο επιρρεπείς στην παχυσαρκία, αλλά μια ανισορροπία μπορεί επίσης να βλάψει την ικανότητα ενός παιδιού να απορροφήσει τα θρεπτικά συστατικά που υπάρχουν στις τροφές.
«Παρά το γεγονός ότι οι θεραπευτικές παρεμβάσεις με βάση τα τρόφιμα έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση θανάτων από υποσιτισμό, εντούτοις πολλά παιδιά δεν έχουν ανακάμψει πλήρως. Αυτά τα παιδιά καθώς συνεχίζουν τη ζωή τους δεν είναι σε θέση να επιτύχουν το πλήρες ανθρώπινο δυναμικό τους για λόγους που είναι ασαφείς. Η σκέψη μας είναι πως ίσως ένας παράγοντας είναι η εντερο-μικροβιακή κοινότητα», λέει ο Sathish Subramanian, ένας από τους ερευνητές της μελέτης.
Οι ερευνητές του Προγράμματος Διατροφής του Διεθνούς Κέντρου για διαρροϊκές ασθένειες στο Μπαγκλαντές, επικεντρώθηκαν στα παιδιά που ζουν στις φτωχογειτονιές της Ντάκα. Αυτά τα παιδιά προέρχονταν από μία αστική παραγκούπολη, όπου μερικά ήταν σοβαρά υποσιτισμένα, κάποια μέτρια υποσιτισμένα και κάποια υγιή. Αυτό μπορεί να συμβεί ακόμα και ανάμεσα σε αδέρφια, οπότε είναι κάτι άλλο απ’ αυτό που τρώνε.
Τα παιδιά υποβλήθηκαν σε τεστ, με λήψη δειγμάτων κοπράνων. Πρώτα τα υγιή, ώστε να δουν οι ερευνητές πώς μοιάζουν τα βακτήρια του εντέρου τους. Οι ερευνητές πήραν μια καλή εικόνα για το πώς μοιάζει το μικροβίωμα ενός υγιούς παιδιού, καθώς μεγαλώνει και ωριμάζει από την βρεφική ηλικία μέχρι την ηλικία των 2 ετών.
Εχοντας αυτή την «υπογραφή» της ωρίμανσης της μικροβιακής κοινότητας ενός φυσιολογικού εντέρου, οι ερευνητές εξέτασαν 64 σοβαρά υποσιτισμένα παιδιά πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τη λήψη τροφής. Τα βρέφη, ηλικίας από 6 έως 20 μηνών ήταν τυχαία δείγματα και σιτίστηκαν με φιστίκια (Plumpy’nut) που είναι ιδιαίτερα δημοφιλή για τη θεραπεία του σοβαρού υποσιτισμού σε όλο τον κόσμο, αφού πρόκειται για τροφή εμπλουτισμένη με θρεπτικά συστατικά, καθώς και με ένα είδος ρυζιού με φακές (Khichuri-Halwa) που είναι επίσης εμπλουτισμένη τροφή που παράγεται στο Μπαγκλαντές.
«Αυτά τα παιδιά παρόλο που κέρδισαν βάρος, παρέμειναν καχεκτικά και σοβαρά λιποβαρή, ενώ η υγεία τους δεν αποκαταστάθηκε πλήρως», δήλωσε στο περιοδικό Νature ο δρ Jeffrey Gordon, επικεφαλής της μελέτης.
Οι δοκιμές των μικροβίων του εντέρου έδειξαν πως τα υποσιτισμένα παιδιά συνέχισαν να φαίνονται διαφορετικά από τα υγιή παιδιά. Δεν κατάφεραν σε κανένα σημείο να ωριμάσουν φυσιολογικά την μικροβιακή τους κοινότητα σύμφωνα με τους ερευνητές.
«Σίγουρα απαιτείται πολύ περισσότερη μελέτη πριν οι γιατροί πουν με ακρίβεια τι ακριβώς συμβαίνει. Ισως θα πρέπει τα παιδιά αυτά να μην τρέφονται με συμπληρωματικά γεύματα για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα. Ισως τα διαφορετικά τρόφιμα να κάνουν καλύτερη δουλειά από τα ειδικά εμπλουτισμένα, βοηθώντας τα να αποκτήσουν ένα υγιές εντερικό μικροβίωμα. Μπορεί ακόμα να τα βοηθήσουν τα προβιοτικά», λέει ο δρ Gordon.
Αυτό, πάντως, που κατέστη τελικά σαφές είναι πως στο Μπαγκλαντές και σε άλλες χώρες, που τα παιδιά είναι σοβαρά υποσιτισμένα, μπορεί να μην αρκεί απλώς το να φτάσουν σε ένα συγκεκριμένο βάρος. Χρειάζεται και «επισκευή» του μικροβιώματός τους.
Τα επόμενα βήματα θα είναι οι διαφορετικές πειραματικές προσεγγίσεις για να διαπιστωθεί τι είναι αυτό που βοηθά τα «καλά» βακτήρια να αναπτυχθούν μέσα στο πεπτικό σύστημα του παιδιού.
«Θέλουμε να γνωρίζουμε αν και πώς αυτή η ανωριμότητα συνδέεται με τις μακροπρόθεσμες συνέπειες του υποσιτισμού, όπως η καχεκτική ανάπτυξη, η μειωμένη ανοσία και οι νευρολογικές ανωμαλίες», δήλωσε ο Gordon.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υπολογίζει ότι 20 εκατομμύρια παιδιά σε όλο τον κόσμο υποσιτίζονται σοβαρά. Και 30 εκατομμύρια παιδιά υποφέρουν από μέτριο υποσιτισμό στη νότια Ινδία και το Μπαγκλαντές. Συνολικά, πάνω από το 40% των παιδιών ηλικίας 5 ετών και μικρότερα στο Μπαγκλαντές έχουν καχεκτική ανάπτυξη.
«Η θεραπεία του υποσιτισμού είναι δύσκολη σε μια αναπτυσσόμενη χώρα όπως το Μπαγκλαντές, όπου περισσότερα από 500.000 παιδιά κάτω των 5 ετών υποφέρουν από σοβαρό υποσιτισμό οξείας μορφής και περίπου 2 εκατομμύρια παιδιά πάσχουν από μέτριο υποσιτισμό. Αυτή η έρευνα έχει συμβάλλει πάρα πολύ σε ό,τι ξέρουμε για τους μηχανισμούς που λειτουργούν στον υποσιτισμό οξείας μορφής. Πιστεύω ότι θα ανοίξουν νέες προοπτικές για την απλούστευση της θεραπείας αυτής της σοβαρής κατάστασης που επηρεάζει εκατομμύρια παιδιά σε παγκόσμιο επίπεδο», καταλήγει ο δρ Gordon.
Διαβάστε επίσης: